"ใช้ชุดตรวจ antigen rapid test ไม่จำเป็นต้องแยงถึงด้านหลังโพรงจมูกครับ"
ในช่วงที่กำลังจะเริ่มอนุญาตให้ประชาชนได้ใช้ชุดตรวจ antigen rapid test สำหรับตรวจการเป็นโรคโควิด-19 ได้ด้วยตนเองนั้น .. หลายคนมีข้อสงสัยตามมา เช่น
#จะซื้อชุดตรวจแบบไหนดี ?
ก็ขอเน้นว่า ให้ใช้ชุดตรวจแบบตรวจ แอนติเจน antigen เท่านั้นนะ ดูง่ายๆ ว่า มีอุปกรณ์ให้แยงจมูก swab เก็บตัวอย่างเอาไปผสมน้ำยาตรวจ (ในต่างประเทศเริ่มมีใช้แบบที่เก็บจากน้ำลาย หรือกระพุ้งแก้มด้วย)
ไม่แนะนำให้ใช้ชุดตรวจแอนติบอดี antibidy แบบที่เจาะเลือดไปตรวจ นะครับ
ควรรอเลือกซื้อยี่ห้อที่ อย. รับรองว่าผ่านมาตรฐานแล้ว และกำลังจะมีทำเป็นฉลากและคู่มือภาษาไทย ออกมาวางจำหน่ายด้วย อย่าเพิ่งซื้อตามออนไลน์ ที่ไม่รู้ว่าได้มาตรฐานแค่ไหน
#จะอ่านผลและเก็บรักษาอย่างไร?
ดูตามคู่มือเป็นหลักเลยครับ ถ้าเราเตรียมตัวอย่างใส่ในชุดตรวจได้อย่างถูกต้องเหมาะสม ก็จะแสดงผลเป็นแค่ "ขีด" ที่บอกว่าเราติดเชื้อโรคโควิด อยู่หรือเปล่า คล้ายๆ ชุดตรวจการตั้งครรภ์นั่นแหละ
ส่วนการเก็บ ก็ตามคู่มือเช่นกัน คือ เก็บรักษาที่อุณหภูมิห้องธรรมดาได้ โดยไม่ให้ถูกความร้อน ไม่ถูกแสงแดด แค่นั้นเอง
#จะแยงจมูกตรวจเองกันไหวเหรอ?
คือถ้าดูในคลิปวีดีโอด้านล่าง (คลิปสาธิตของ #หมอแล็บแพนด้า ) จะเห็นว่าวิธีการใช้ชุดตรวจแบบนี้ มันง่ายกว่าที่คิดมาก ในต่างประเทศ เขาก็ทำกันเองที่บ้าน แม้กระทั่งเด็ก พ่อแม่ยังช่วยตรวจกันในบ้าน ก่อนจะไปโรงเรียนเลย
แรกๆ ก็คงไม่ชิน แต่ทำบ่อยๆ ก็คงชำนาญกันขึ้นเองล่ะครับ .. หรือให้เฉพาะผู้ที่ผ่านการฝึกมาแล้ว เป็นคนทำก็ได้นะ เช่น อบรม อสม. หรือเจ้าหน้าที่พยาบาล ตามโรงงาน โรงเรียน หน่วยงาน ชุมชนต่างๆ เป็นคนทำ
#กลัวว่าถ้าแยงไม่ลึกถึงหลังโพรงจมูกแล้วผลออกมาจะผิดพลาด?
ตอนที่ผมไปร่วมรายการ #หนุ่ยทอล์ก เมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา อาจารย์ ดร.เอกวัฒน์ ผสมทรัพย์ หัวหน้าหน่วยไวรัสวิทยา ภาควิชาพยาธิวิทยา คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้ให้ความรู้ไว้ว่า
การใช้ชุดตรวจประเภท antigen rapid test นี้ ไม่ได้มีไว้เพื่อรีบตรวจหาตั้งแต่ที่คนๆ นั้นเพิ่งติดเชื้อไวรัสเพียงเล็กน้อย เหมือนวิธี RT-PCR จึงทำให้ไม่จำเป็นที่เราจะต้องแยงเข้าไปลึกถึง "หลังโพรงจมูก" แบบที่เห็นเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์ทำ เพื่อเก็บตัวอย่างสำหรับไปตรวจ RT-PCR ซึ่งมีความไวสูงกว่ามาก
แต่เพียงแค่แยงไม้สว็อบ ไปให้ถึงระดับในโพรงจมูกก็พอเพียงแล้ว แค่ต้องระวังอย่าให้มีสิ่งปนเปื้อนที่หนืด เช่น ขี้มูก ติดมาด้วย จะทำให้การตีผลผิดพลาดได้ (ดูใน https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=540095663805445&id=135827909783631)
สอดคล้องกับที่อาจารย์หมอ พ.ญ. ดำรงรัตน์ เลิศรัตนานนท์ ภาควิชาเวชศาสตร์ครอบครัว คณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้ให้ข้อมูลหลังไมค์กับผม ไว้ดังนี้ว่า
"ถ้าประชาชนทำเอง คิดว่าไม่ต้องแหย่ลึกถึงด้านหลังโพรงจมูก (nasopharyngeal swab) มีงานวิจัยว่า ทำแค่ด้านหน้าโพรงจมูก (anterior nasal swab) ก็ได้ผลดี ทั้งความไว (sensitivity) และความจำเพาะ (specificity) ไม่ต่างกันมากกับวิธีมาตรฐาน
ที่อังกฤษ ก็ให้ทำแค่ nasal swab โดยเขาจะใช้คำว่า แหย่เข้าไปจนรู้สึกถึงจุดที่มีแรงต้าน (resistance) (ลึกประมาณ 2.5 ซม) ก็พอ แล้วหมุน 10 รอบ ทำแค่รูจมูกข้างเดียว ..."
#ทิ้งท้ายว่า ทาง "สภาเทคนิคการแพทย์" เชิญชวนประชาชนทั่วไปที่มีข้อสงสัยเรื่อง "การตรวจการติดเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19" สามารถแอดไลน์ MedTech Hotline สายด่วน (https://lin.ee/AA8BLxj) เพื่อถามปัญหากับนักเทคนิคการแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากสภาเทคนิคการแพทย์ ได้ฟรีทุกวันครับ
