คุณเป็นคนขี้โมโหไหม
หรือคุณมีคนขี้โมโหอยู่ใกล้ตัวไหม
ความโกรธเป็นธรรมชาติของมนุษย์ แต่กระนั้นก็มีมนุษย์บางคนโกรธบ่อยเป็นพิเศษ หากจะสาวรากที่มาของความโกรธในแต่ละบุคคลก็คงมีต้นตอต่างกันไป มันอาจสะสมมาตั้งแต่ในระดับดีเอ็นเอ อาจเกี่ยวข้องกับประสบการณ์ในวัยเด็กหรือที่สะสมมาตลอดชีวิต อาจเกิดจากนิสัยที่ค่อยๆ สร้างขึ้นจนกลายเป็นส่วนหนึ่งของตัวตน, เป็นไปได้มากมาย
นักจิตวิทยาบางรายอธิบายว่า ความโกรธคือการแสดงออกของความเจ็บปวด
เวลาเห็นใครสักคนโกรธ อาจพอสันนิษฐานได้ว่า ลึกๆ เขากำลังมีความเจ็บปวดบางอย่าง หรือถูกกระตุ้นให้นึกถึงความเจ็บปวดในอดีตที่เก็บไว้ในใจ
การระบายความโกรธจึงเป็นรูปธรรมที่ทำให้ 'ผู้โกรธ' ไม่ต้องเจ็บฝ่ายเดียว แต่โยนความเจ็บปวดเข้าใส่ 'ผู้ถูกโกรธ' บ้าง ซึ่งถ้าผู้ถูกโกรธไม่รู้สึกรู้สา เขาก็จะยิ่งโกรธมากขึ้นไปอีก
โดยธรรมชาติแล้ว การแสดงออกถึงความโกรธมักนำไปสู่ความโกรธที่มากขึ้น ตรงนี้ต่างจากความเศร้าเสียใจ เพราะเวลาเศร้า การได้ระบายออกจะช่วยเยียวยา เหมือนเมฆครึ้มแล้วฝนตกลงมา เมฆจาง ฟ้าเปิด ขณะที่ความโกรธเหมือนไฟเผา มันสร้างนิสัยและวงจรทำงานของสมองให้ติดพฤติกรรม 'ขี้โมโห'
มีคำอธิบายว่า ความโกรธจะกีดกันและทำลายความรู้สึกเชิงบวก ว่าง่ายๆ คือ เวลาโกรธมองอะไรก็หงุดหงิดไปหมด คนขี้โมโหจึงกลายเป็นคนขี้หงุดหงิดควบไปด้วย
...
ส่วนความโกรธที่ไม่ได้ระบายออกมาก็แย่ไปอีกแบบ งานวิจัยชี้ว่า ผู้ชายมักระบายความโกรธออกมาซึ่งนำไปสู่ความรุนแรง ส่วนผู้หญิงจะเก็บความโกรธไว้ อาจนำไปสู่อาการซึมเศร้า นี่เขาพูดถึงภาพรวม ซึ่งอาจมีที่มาจากค่านิยมบางอย่างของสังคมที่กำหนดพฤติกรรมที่แตกต่างระหว่างเพศ
เช่นนี้ โกรธจึงเป็นอารมณ์สำคัญที่ต้องใส่ใจ เพราะทุกครั้งที่โกรธนับเป็นโอกาสทำความเข้าใจตัวเอง หากสามารถหยุดตัวเองสักนิด สูดหายใจยาวๆ แล้วถามตัวเองว่า "เรากำลังเจ็บปวดกับเรื่องอะไร" หรือ "เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นไปกระตุ้นให้เราคิดถึงความเจ็บปวดในอดีตเรื่องไหน" เราอาจเห็นที่มาของความโกรธนั้นมากขึ้นชัดขึ้น
นักบำบัดแนะนำให้รับมือและจัดการความโกรธอย่างสร้างสรรค์ วิธีหนึ่งที่แสดงออกได้และอาจทำให้เข้าใจตัวเองมากขึ้นก็คือ เมื่อโกรธให้เขียนระบายออกมา
ยังมีคำแนะนำอีกสามวิธีจาก จูเลีย แซมมูเอล ผู้เขียนหนังสือ Grief Works
หนึ่ง, ออกกำลังกาย เธอแนะนำว่า ในอารมณ์โกรธ บางคนชอบเล่นกีฬาที่ต้องแข่งขัน จะช่วยระบายพลังเดือดไปลงในเกมกีฬาได้ แต่สำหรับบางคนการวิ่งหรือปั่นจักรยานก็ได้ผล
สอง, หัวเราะ อันนี้อาจดูเพี้ยนๆ แต่คำแนะนำคือฝืนหัวเราะออกมาเลย แล้วร่างกายจะปรับสมดุลให้ดีขึ้นเอง เพราะเราไม่สามารถโกรธไปพร้อมหัวเราะได้ การหัวเราะช่วยหยุดความคิดฟุ้ง ซึ่งเป็นเชื้อของความโกรธ
สาม, หาวิธีสงบจิตใจ เช่น สูดหายใจลึกๆ ให้หัวใจเต้นช้าลง สังเกตลมหายใจตัวเอง ฝึกสมาธิ นี่ก็ต้องใช้ช่วงเวลาหนึ่งในการเปลี่ยนผ่านจากเดือดให้กลายเป็นสงบเย็น
บางครั้งการทำสามสิ่งนี้ในช่วงที่ความโกรธกำลังเดือดอาจไม่ง่าย ฉะนั้น จึงมีคำแนะนำให้ผสมทั้งสามสิ่งนี้ไว้ในชีวิตประจำวันตลอดเวลา ออกกำลังกาย หัวเราะ และฝึกหายใจ อย่างสม่ำเสมอ เราจะเดือดยากขึ้น--เป็นการตัดไฟแต่ต้นลม
...
คนหนึ่งที่ทุกครั้งที่พบกันแล้วเสียงหัวเราะนำมาตลอดก็คือพี่ตุ้ม-หนุ่มเมืองจันท์ ผมสังเกตว่าพี่ตุ้มมีเสียงหัวเราะเหมือนลมหายใจในชีวิต หัวเราะดัง หัวเราะอร่อย และบ่อยมาก เท่าที่รู้จักกันมายังไม่เคยเห็นพี่ตุ้มโกรธเลยแม้แต่ครั้งเดียว ถ้าจะเห็นความโกรธของพี่ตุ้มก็มักเป็นประเด็นทางสังคมซึ่งมักสะท้อนออกมาเป็นผลงานที่ไตร่ตรองและออกแบบมาเป็นอย่างดีแล้ว ผมจึงคิดว่าเสียงหัวเราะน่าจะเป็นเคล็ดลับในการเป็นคนอารมณ์ดีของพี่ชายผู้น่ารักคนนี้
เรามักคิดกันว่า คนอารมณ์ดีชอบหัวเราะ แต่อันที่จริงแล้วมันอาจกลับกัน คือคนที่ชอบหัวเราะจะอารมณ์ดี
ผมเองก็ชอบหัวเราะ
และได้เรียนรู้ว่า เมื่อไหร่ที่เราหัวเราะเยาะตัวเองได้ ล้อเลียนตัวเองได้ ยอมรับความโง่ ห่วย ล้มเหลวของตัวเองได้โดยไม่โกรธตัวเองหรือคนอื่น เราจะมีชีวิตที่ผ่อนคลายขึ้นมาก
และขั้นกว่าไปอีกก็คือ หัวเราะให้ความโกรธของตัวเอง
ตั้งสติสักนิด พอเห็นความโกรธที่ไร้สาระแล้วหัวเราะเยาะตัวเองว่า "มึงจะโกรธอะไรขนาดนั้น" เมื่อไหร่ที่ทำแบบนี้ได้ ผมคิดว่าคนขี้โมโหคนเดิมจะจากเราไปแบบไม่มีวันหวนกลับมาอีกเลย
---
ติดตามความรู้และความคิดสนุกๆ เล่าโดย 'นิ้วกลม'
ได้ในช่อง Roundfinger Channel ใน YouTube
https://bit.ly/2YrsHdM (กด subscribe กันไว้ได้เลยครับ)
