มนุษย์ต่างดาวบนฟ้าจะเห็นเราบ้างไหม?
ปัจจุบัน มนุษย์เรามีการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะแล้วทั้งสิ้น กว่า 4,000 ดวง อย่างไรก็ตาม เรายังไม่พบหลักฐานอะไรที่บ่งชี้ว่าดาวเคราะห์เหล่านั้นมีสิ่งมีชีวิตอันทรงภูมิปัญญาอยู่หรือไม่ เราบอกไม่ได้แม้กระทั่งว่าที่เราไม่เจอหลักฐานเหล่านั้น เป็นเพียงเพราะว่าเรามองไม่เห็น หรือว่ามันไม่มี
แต่ดาวดวงหนึ่งที่เรารู้แน่ๆ ว่ามีสิ่งมีชีวิตอยู่ ก็คือโลกของเรา คำถามก็คือ ถ้ามีคนอื่นมองมาที่เรา เขาจะทราบหรือไม่ว่ามีพวกเราอยู่ตรงนี้? ว่าแต่ว่าเขาจะรู้หรือไม่ว่ามีดาวเคราะห์โคจรอยู่รอบๆ ดาวฤกษ์ริบหรี่ที่เราเรียกกันว่าดวงอาทิตย์ดวงนี้
ในหมู่ดาวเคราะห์นอกระบบที่เราพบกันมา 4,422 ดวงนั้น ส่วนใหญ่ๆ กว่า 3,343 ดวง (ณ วันที่เขียนบทความนี้) นั้นถูกค้นพบผ่านวิธีที่เรียกว่าวิธี "ทรานสิท" (Transit) ซึ่งอาศัยการเปลี่ยนแปลงแสงอันริบหรี่ของดาวฤกษ์ อันสืบเนื่องมาจากดาวเคราะห์โคจรมาบดบังเพียงเล็กน้อย ซึ่งวิธีนี้นั้นไม่สามารถใช้กับดาวเคราะห์นอกระบบได้ทุกดวง เนื่องจากเราจะสังเกตเห็นปรากฏการณ์ดาวเคราะห์ผ่านหน้าดาวฤกษ์ได้ก็ต่อเมื่อระนาบในการโคจรนั้นเรียงตัวกันพอดีกับแนวสายตาของเรา ทำให้สามารถสังเกตการบังกันได้เท่านั้น
ซึ่งหากมนุษย์ต่างดาวกำลังมองหาดาวเคราะห์ที่โคจรอยู่รอบๆ ดวงอาทิตย์อยู่ด้วยวิธีทรานสิท (เช่นเดียวกับที่เรากำลังหาพวกเขา) เราก็จะพบว่าเฉพาะมนุษย์ต่างดาวที่อาศัยอยู่ในระบบดาวฤกษ์ที่อยู่ในแนวเดียวกับระนาบสุริยวิถีเท่านั้น ที่จะสามารถสังเกตเห็นวิธีทรานสิทได้ แต่ไม่เพียงเท่านั้น ดาวฤกษ์เหล่านี้นั้นจะต้องอยู่ไม่ไกลจนเกินไปเสียจนแสงจากโลกที่ไปถึงพวกเขานั้น ถูกส่งออกมาจากโลกตั้งแต่อารยธรรมมนุษย์ยังไม่ได้เริ่มถือกำเนิดขึ้น
จากผลงานที่ตีพิมพ์ในวารสาร Nature เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2021 ที่ผ่านมา[1][2] ทีมนักวิจัยพบว่ามีดาวฤกษ์ทั้งสิ้น 1,715 ดวง ที่อยู่ในรัศมีไม่เกิน 100 พาร์เซค ที่จะสามารถสังเกตปรากฏการณ์โลกโคจรผ่านหน้าดวงอาทิตย์ได้ในระยะเวลาตั้งแต่เริ่มอารยธรรมของมนุษย์ (กว่า 5,000 ปีที่แล้ว) และจะมีอีก 319 ดวงที่กำลังจะโคจรเข้ามาในตำแหน่งที่จะสามารถสังเกตปรากฏการณ์นี้ได้ภายในอีก 5,000 ปีข้างหน้าในอนาคต
ในหมู่ดาวฤกษ์เหล่านี้ มีดาวเคราะห์นอกระบบที่เรายืนยันแล้วอยู่ทั้งสิ้น 7 ดวง รวม ซึ่งโคจรอยู่รอบดาวแม่ Ross-128 ที่เห็นโลกผ่านหน้าดวงอาทิตย์ไปแล้วในอดีต และ Teegarden’s Star กับ Trappist-1 ที่กำลังจะเห็นโลกผ่านหน้าดวงอาทิตย์ในอีก 29 และ 1,642 ปีในอนาคตข้างหน้า
นอกจากนี้ นักวิจัยยังพบว่า ในหมู่ดาวเหล่านี้ มีระบบดาวฤกษ์ถึง 75 ดวง ที่อยู่ใกล้กับระบบสุริยะเพียงพอที่สัญญาณวิทยุจากโลกจะแผ่ไปถึงเป็นที่เรียบร้อยแล้ว ซึ่งหากในระบบดาวฤกษ์เหล่านี้นั้น มีสักระบบที่มีดาวเคราะห์โคจรอยู่ในระยะห่างที่พอเหมาะ และมีองค์ประกอบและสภาพแวดล้อมที่เอื้อพอให้เกิดสิ่งมีชีวิตอันทรงภูมิปัญญาที่สามารถสร้างกล้องโทรทรรศน์และเครื่องรับสัญญาณวิทยุได้ นั่นหมายความว่าพวกเขาเหล่านั้นน่าจะสามารถตรวจพบว่ามีดาวเคราะห์โคจรอยู่รอบดวงอาทิตย์ และได้ยืนยันสัญญาณวิทยุที่ออกมาจากระบบดาวฤกษ์นั้นเป็นที่เรียบร้อย
อย่างไรก็ตาม ในความเห็นส่วนตัวของผู้เขียนบทความนี้แล้ว มนุษย์เราเพิ่งจะค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะด้วยวิธีทรานสิทในปี 1999 ที่ผ่านมานี่เอง เท่ากับว่าเราเพิ่งจะค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะด้วยวิธีทรานสิทเพียง 22 ปีที่ผ่านมา และแม้ว่าทุกวันนี้เราจะค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะด้วยวิธีทรานสิทเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ เป็นการไม่ยากมากนักที่จะจินตนาการว่าในอนาคตอันใกล้อีกเพียงไม่กี่ร้อยหรือสิบปี ที่เราจะพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ในการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่ไม่ต้องพึ่งวิธีทรานสิท
นั่นหมายความว่าช่วงเวลาที่อารยธรรมของมนุษย์นั้นจะพึ่งวิธีทรานสิทในการค้นหาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะนั้นจะนับเป็นเพียงเสี้ยวเวลาเพียงนิดเดียว เมื่อเทียบกับอายุขัยของอารยธรรม หรือยิ่งไปกว่านั้นเมื่อเทียบกับประวัติของชีวิตบนโลก
เนื่องจากไม่มีอะไรยืนยันว่าอารยธรรมต่างดาวนั้นจะต้องอาศัยอยู่ในช่วงเวลาและพัฒนการทั้งวิวัฒนาการและเทคโนโลยีเดียวกัน จึงมีโอกาสน้อยมากที่หากหนึ่งในดาวเคราะห์กว่า 2,000 ดวงเหล่านี้นั้นมีสิ่งมีชีวิตอันทรงภูมิปัญญาอยู่ อารยธรรมของสิ่งมีชีวิตเหล่านั้นจะกำลังอยู่ในช่วงของเทคโนโลยีที่ต้องพึ่งวิธีทรานสิทในการมองหาดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะพอดิบพอดี
อย่างไรก็ตาม หากแม้แต่เพียงหนึ่งในเหล่าอารยธรรมทั้งหลายที่อาจจะอยู่ในระบบดาวฤกษ์กว่า 2,000 ดวงเหล่านี้กำลังมองหาสิ่งมีชีวิตต่างดาวด้วยวิธีทรานสิทอยู่ พวกเขาเหล่านั้นก็อาจจะสังเกตเห็นโลกโคจรผ่านหน้าดวงอาทิตย์ไปแล้ว หรือกำลังจะเห็นอีกในไม่ช้านี้
ภาพ: ภาพวาดแสดงโลกในอวกาศ ระบบดาวฤกษ์ที่สามารถสังเกตการณ์โลกผ่านหน้าดวงอาทิตย์ได้จะแสดงให้เห็นสว่างกว่าดวงอื่น (ภาพโดย: OpenSpace/American Museum of Natural History)
อ้างอิง/อ่านเพิ่มเติม:
[1] https://www.nature.com/articles/s41586-021-03596-y
[2] https://www.nature.com/articles/d41586-021-01692-7
american museum of natural history 在 American Museum of Natural History - Home | Facebook 的必吃
The American Museum of Natural History is one of the world's preeminent scientific and cultural... 200 Central Park W, New York, NY 10024. ... <看更多>